TRUNG DU BẮC BỘ - HÁT XOAN VÀ CÁC LOẠI KHÁC

Hát Xoan còn gọi là "Khúc môn đình" - hát cửa đình, gồm nhiều điệu khác nhau. Nguồn gố là loại hát thờ, vì vậy phải theo trình tự đã quy định, gồm  ba phần: phần nghi lễ tín ngưỡng là những lời chúc tụng, cầu khẩn được trình diễn theo đúng nghi thức trước cửa đình, nói lên tình cảm của con người đối với thần linh và ca ngợi thánh thần. Đào và Kép hát xen kẽ cùng với múa... Phần trình diễn các quả cách: nội dung ca ngợi thiên nhiên, kể truyện tích xưa hoặc nói về đới sống sinh hoạt của con người địa phương, thường gồm ba phần: giáo cách (mở đầu), đưa cách (phần giữa), kết cách (phần cuối). Sau phần diễn xướng mang tính lễ nghi là phần Hát hội. Đây là phần sinh động và hứng thú nhất trong cuộc hát Xoan, tính chất trữ tình, giao duyên, là giai đoạn ứng tác để hát đối với các làn điệu Trống quân, Ví... kết hợp với múa, hoạt cảnh, trò chơi. Tiến trình thường theo thứ tự: Bợm gái, bỏ bộ, xin hoa đố chữ, hát đúm và giã cá.